Wycieczka do Kazimierza Dolnego - 20 maja 2023 r.

W sobotę, 20 maja 2023 r., nasz klub DKK wraz z gronem przyjaciół odwiedził Kazimierz nad Wisłą. Spełniło się nasze marzenie by odwiedzić muzeum poświęcone pamięci Marii i Jerzego  Kuncewiczów – Dom Kuncewiczów. Znane także pod nazwą willi „Pod Wiewiórką”. Obecnie włączone do Muzeum Nadwiślańskiego. Naszym przewodnikiem po muzeum była dyr placówki Monika Januszek-Surdacka. Z pasją i znawstwem przybliżyła postać wybitnej pisarki i jej męża, Jerzego - prawnika, literata i polityka ruchu ludowego. Jakie wrażenia wynieśliśmy z wycieczki? Poniżej relacja jednej z uczestniczek Haliny Myjak.

Wspomnienie o Marii Kuncewiczowej

Odwiedziłyśmy Kazimierz nad Wisłą. Temat wizyty to realizacja – zaplanowana i konsekwentna - programu literackiego DKK. To szczególne miejsce na mapie kraju. Zachwyca krajobrazem i przyrodą, także willą „Pod Wiewiórką” Marii i Jerzego Kuncewiczów, obecnie włączonej do Muzeum Nadwiślańskiego.

Byłyśmy serdecznie przywitane przez dyr Monikę Januszek-Surdacką. Opowiadała o historii Domu i losach jego właścicieli – pisarki i adwokata, filozofa, działacza ludowego – również pisarza. Zbudowany w 1936 r. wg projektu Karola Sicińskiego. Do dziś imponuje architekturą, harmonią, materiałem budowlanym (kamień, drewno).

Wewnątrz także: klimat tworzą obrazy – dominuje malarstwo Antoniego Michalaka, przyjaciela gospodarzy i ich portrety z różnych etapów życia, meble, gobeliny, piece kaflowe, w tym szczególnie wyróżniający się piec huculski. Dowiadujemy się, że wielkim admiratorem budowy był p. Jerzy – pisarka niekoniecznie.

Szlachcianka, wszechstronnie wykształcona (filologia – polska, romańska, konserwatorium muzyczne, koneserka muzyki, bywalczyni salonów, brat dyplomata) długo nie widziała tu dla siebie miejsca.

Wybuch II wojny światowej przyśpieszył decyzję o opuszczeniu kraju na dziesiątki lat. Był to niewątpliwie czas „rozdarcia”, niewykluczone, że oboje p. Kuncewiczowie doświadczyli uczuć z jakimi zmagał się Czesław Miłosz.

Temat emigracji – traumatyczny i bolesny – aktualnie też – był obecny w Jej twórczości. Stąd zrodził się pomysł „obywatelstwa światowego”. Była autorką „Apelu do ONZ” o przyznanie wygnańcom z wielu krajów „obywatelstwa świata”. Zyskał uznanie, ale jak pisała „spoczął na śmietniku”.

Ciekawa opowieść gospodyni tego miejsca nie ogranicza się do wiedzy przeciętnego czytelnika. Mówi o pisarce – kobiecie, a wspominając „Przymierze z dzieckiem” stwierdza, że lektura jej daje prawo do wniosku, że Maria Kuncewiczowa była pierwszą feministką. Odważnie zmierzyła się z tematem macierzyństwa, rolą kobiety w rodzinie, pracy, potrzebą szacunku i godności.

Maria i Jerzy Kuncewiczowie do Polski wrócili w latach 60. Pisarka znalazła uznanie czytelników, wydawców i filmowców. Klimat książki „Dwa księżyce” - przeniósł na ekran Andrzej Barański. Reżyser był gościem sandomierskiego Festiwalu Filmów Niezwykłych.

Porównując oba miasta, ale nie licytując się – co często jest czynione – wspólnie z Kazimierzem Dolnym mamy: Wisłę, spichlerze, wąwozy, przyrodę.    Kazimierz ma Pensjonat „Dwa Księżyce”, a Sandomierz - „Widnokrąg”. Rolę przewodniczki – opowiadającej historię i dzieje bohaterów miasta pełniła nasza koleżanka Elżbieta Ukraińska.